سنجش و اندازه گیری

مهمترین موضوعی که کاربران و ذی نفعان در ارتباط با آزمون های روانشناختی مطرح می کنند بحث عادلانه بودن آنها است. بسیار پیش آمده که نسبت به این آزمون ها تجمعات اعتراض آمیز جلو سازمان سنجش و یا معاونت هایی که مسئولیت سنجش را بر عهده دارند مانند سنجش پزشکی, سنجش دانشگاه آزاد, سنجش های قضایی و مانند آن رخ می دهد. بنابراین داشتن مبانی علمی قابل دفاع لازمه ی ارگان هایی است که به هر نحوی دست به سنجش افراد می زننند. این سنجش ها می تواند کنکور, گزینش های استخدامی, ارزیابی عملکرد, ارتقاء، آزمون های اعزام به خارج و استفاده از بورس های تحصیلی داخلی و خارجی و غیره باشد.

سازمان سنجش آموزش مهمترین ارگان در سنجش خیل عظیمی از دانش آموزان و دانشجویان می باشد. این سازمان نسبت به سایر سازمان های دیگر جایگاه مهمتری در اندازه گیری توانمندی های افراد دارد و بنابراین می تواند الگوهای درست سنجش را ترویج نمایند. متاسفانه روشی که سازمان سنجش در حال حاضر استفاده می کند بسیار ناکارآمد است که مبتنی بر هیچ نظریه ی اندازه گیری نمی باشد.

به منظور اعلام نمرات سازمان سنجش بر اساس تعداد پاسخ های درستی که به سوالات می دهند نمرات آنها را مشخص می کند. باید تذکر داده شود که این سازمان از هیچ نظریه ی اندازه گیری در اعلام نمرات استفاده نمی کند. این در حالی است که در دنیا روش های اندازه گیری مبتنی بر نظریه ی کلاسیک اندازه گیری کمتر استفاده شده و به جای آن از مدل های مبتنی بر نظریه ی سوال پاسخ استفاده می کنند. بعضی از موسسات و شرکت هایی که از نظریه سوال پاسخ در ساخت آزمون استفاده می کنند عبارتند از تافل، آیلتس, جی مت، ست, هریسون, آزمونهای پرستاری آمریکا, آزمون حقوق, آزمون های پزشکی در آمریکا, و... . علت استفاده از این نظریه مزایا و قابلیت دفاعی است که می توان از نمرات ارائه داد. در کشورهای پیشرفته لوایح قانونی زیادی برای استفاده از آزمون ها تدوین شده و به مرحله ی اجرا در آمده است. مثلا سازمان NAACP استفاده از بعضی از آزمون ها که روش های تحلیل و ساخت آزمون آنها نامشخص و یا دچار مشکل بوده است را ممنوع کرده است.

در کشورهای پیشرفته به دلیل آگاهی بالای مردم و حمایت قانون از تمامی افراد, آزمون ها و حرفه آزمونگری زیر تیز بینی مردم قرار گرفته است و اکنون منتشرکنندگان و بکارگیرندگان آزمون ها باید نشان دهند که آزمون هایشان توانایی لازم را در تخصیص نمره به افراد دارد. یکی از روش های اندازه گیری که در سنجش دنیا مورد قبول است و در سنجش های کلان از آن استفاده می شود و مخصوصا با رشد کامپیوتر مورد توجه است, سنجش و اندازه گیری مبتنی بر نظریه ی سوال پاسخ است.

کاربردهای این نظریه را می توان در ارائه ی چهارچوبی برای یکپارچه سازی و بررسی سوگیری سوال, استفاده از آن در آزمون های انطباق کامپیوتری, همتراز سازی یا معادل کردن آزمون های مختلف, هنجاریابی آزمون ها, ساخت و تحلیل سوال و آزمون و ارائه ی مقادیرصفت به افراد و کاربران, حذف خطای ناشی از رتبه دهندگان, تحلیل عاملی, بررسی روایی سازه و غیره دانست.