مردم‌نگاری شبکه‌ای یا شبکه‌نگاری چیست؟
این مطلب به عنوان اولین مطلب در بخش معرفی شبکه نگاری و توسط ابراهیم اسکندری پور نگارش یافته است. در این بخش تلاش می‌گردد مطالب و منابع مفیدی در ارتباط با مردم نگاری در بستر شبکه یا شبکه نگاری و نیز دیگر رویکردهای مطالعه و تحقیق کیفی در مورد شبکه‌های اجتماعی مجازی و واقعی ارائه گردد.
مردم‌نگاری روشی انسان‌شناسانه است که در جامعه‌شناسی، مطالعات فرهنگی و بسیاری از رشته‌های دیگر علوم اجتماعی شهرت پیدا کرده است. این عبارت هم به کار میدانی اطلاق می‌شود و هم به مطالعه تمایزات معنایی، شیوه‌ها و مصنوعات گروه‌های اجتماعی مشخص و خاص و بازنمایی بر اساس چنین مطالعه‌ای. مردم‌نگاری ذاتا فعالیتی بی‌انتهاست که بر اساس مشارکت و مشاهده در پهنه‌های فرهنگی مشخص همانند شهادت دادن (روایت کردن) و به کارگیری بازتاب محقق است. این بدان معناست که این روش قویا بر تیزهوشی محقق به عنوان ابزار (سنجش) تکیه می نماید (Sherry, 1991:572)
انعطاف‌پذیری یکی از قویترین نقاط قوت مردم‌نگاری است. روش‌های مردم نگارانه دائما در حال به روزآوری در راستای تناسب و انطباق هرچه بیشتر با محیط‌های پژوهشی، زمان، ترجیحات پژوهشگران و اقتضائات گروه های فرهنگی هستند.
مفهوم مردم‌نگاری مجازی در این مطلب به عنوان مفهومی کلی مورد اشاره قرار گرفته است که شبکه نگاری می‌تواند به عنوان بخشی از آن به حساب آید. مردم‌نگاری بر این مبنا استوار است که اینترنت به جز ابزار پژوهش‌ها، خود می‌تواند به عنوان یک مکان برای مصاحبه به حساب بیاید. در چنین مواردی می‌توان اینترنت را به منزله‌ی نوعی محیط یا فرهنگ مورد مطالعه قرار داد که در آن انسان‌ها شکل‌های خاصی از ارتباط، یا گاهی هویت خاصی به وجود می‌آورند. در هر دو حالت می‌توان روش‌های مردم‌نگاری را به پژوهش اینترنتی کشاند و شیوه‌های برقراری ارتباط و ارائه خود در اینترنت را مطالعه کرد. برای رسیدن به برداشتی از درک شرکت کنندگان از خود و معنایی که به مشارکت‌های آنلاین خود می‌دهند باید زمانی را با آن‌ها صرف مشاهده آن کاری کرد که در اینترنت انجام می‌دهند و به آنچه درباره‌ی کارهایشان در اینترنت می‌گویند گوش داد.
مردم‌نگار مجازی به جای محیطی طبیعی در محیطی تکنیکی جای دارد. فناوری را نباید امری بدیهی و معلوم فرض کرد چون تاثیر و استفاده از آن به شدت تحت تاثیر بازنمایی‌های آن و باورهایی است که چه کاربران و چه آن‌هایی که از آن استفاده نمی‌کنند، درباره‌ی آن دارند (فلیک، ۱۳۸۷: ۲۹۴).
اما در فضای مجازی مفاهیمی مانند محل تعامل یا میدان (پژوهش) مورد سوال قرار گرفته‌اند. مرزهای یک میدان کجاست؟ چنین مرزهایی را نمی‌توان از پیش تعریف کرد، اما در طول مطالعه روشن خواهد شد. میان فضای مجازی و «جهان واقعی» پیوندهای زیادی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرند. از این منظر فضای مجازی یک فرهنگ و در عین حال یک محصول فرهنگی است. ارتباطات با واسطه می‌توانند به لحاظ مکانی و زمانی در هم ریخته و جابه جا باشند. به این معنا که مجبور نیستید برای مشاهده آنچه میان اعضای یک گروه مجازی رخ می‌دهد در همان زمان و مکان حاضر باشید. می‌توانید به تمامی کارهای دیگرتان برسید و بعدا به سراغ رایانه‌تان بروید که تمامی ایمیل‌ها و اظهار نظرهای گروهی در آن ثبت شده‌اند. این کار را می‌توان از طریق رایانه در هر جایی از دنیا انجام داد. مردم‌نگاری مجازی هرگز کل‌گرا نیست بلکه محدود است. در اینجا باید ایده مطالعه‌ی «افراد، مکان‌ها و فرهنگ‌های از پیش موجود، قابل تفکیک و توصیف» را کنار بگذارید. در عوض، دانش را بر اساس «ایده‌ی ربط استراتژیک به دست می‌آورید، نه از طریق بازنمایی های وفادارانه‌ی واقعیت عینی».
در مطالب بعدی در این بخش تلاش می‌گردد شبکه نگاری و تاریخچه مختصر آن و لینک‌های اینترنتی منابع مفید در این حوزه معرفی گردد.
شبکه نگاری یکی از روش های جدید در حوزه مطالعات کیفی اینترنتی است. این روش به موازات تحولات و تغییرات در این فضا در حال توسعه و تکامل جهت انطباق بیشتر با این مفاهیم است. بنیان های این روش بر پایه روش های تفسیری و کیفی است.
.
شبکه نگاری که برای اولین بار در سال ۱۹۹۸ توسط رابرت کوزینتس مطرح گردیده، عبارت است از روش پژوهش اتنوگرافیک آنلاین برای دستیابی به بینش مشارکت کنندگان. به عبارت دیگر؛ نتنوگرافی یک پژوهش مردم‌نگارانه تطبیق داده (بهینه) شده جهت مطالعه اجتماعات آنلاین است. این روش اطلاعاتی را در زمینه معنا و متن ( بافت) کاربران آنلاین فراهم می‌نماید. (Kozinets, 1998)
.
کوزینتس شبکه نگاری (نتنوگرافی) را به عنوان تکنیک تحقیقات بازار جهت دستیابی به بینش مشارکت کنندگان توسعه داد. شبکه نگاری به عنوان یک روش پژوهشی؛ سریع‌تر، ساده‌تر، و ارزان‌تر از مردم‌نگاری سنتی است. همچنین با ذات پژوهش مردم‌نگارانه سازگارتر است چون در مقایسه با گروه‌های کانونی[۱] و مصاحبه، غیر محسوس‌تر (کمتر مداخله‌گر) است. این روش اطلاعاتی را در زمینه نمادها و نشانه‌شناسی، معنا و الگوهای مصرف گروه‌های آنلاین، فراهم می‌کند. مبدع این روش (کوزینتس) رهنمودهایی را توصیه می‌کند که بر محیط آنلاین منطبق است و همچنین به انعطاف‌پذیری و گشودگی (آزادی) مردم‌نگاری پایبند است. و سخت‌گیری (دقت زیاد) و اصول اخلاقی تحقیقات بازار را رعایت می‌نماید.(Kozinets, 2002)
.
شبکه نگاری یک روش تحقیق کیفی برمبنای پارادایم تفسیری است که تکنیک‌های پژوهش مردم نگارانه سنتی و مبتنی بر فرد در انسان شناسی را برای مطالعه فرهنگ‌ها و جوامع آنلاینِ تشکیل شده از ارتباطات کامپیوتر واسط[۲] سازگار نموده است.
.
منبع:http://www.onlinesna.com/
به نام یزدان پاک