سبک های پاسخدهی
اجراي آزمون در شرايط ميزان شده، يكي از شرايط لازم و با اهميت جهت استفاده از آزمونهاي رواني است؛ به اين معني كه ميزان نور، حرارت، تهويه، سر و صداهاي محيط آزمون گيري و تمامي عوامل متفرقه اي كه ممكن است، عملكرد آزمودني را در يك پرسشنامه، تحت تاثير قرار دهند، بايد كنترل شوند. در صورت فراهم نشدن اين شرايط، آزمونگر نبايد داده هاي به دست آمده از پرسشنامه را با هنجارهاي آزمون مقايسه كند ( كاپلان و ساكوزو ، 1997).
در شرايط آرماني، حتي اگر آزمونگر بتواند، چنين كنترلي را نيز اعمال نمايد، هيچگاه نخواهد توانست واكنشهاي آزمودنيها را نسبت به پرسشنامه تحت كنترل درآورد؛ زيرا بسياري از آزمودنيها به دليل ويژگيهاي شخصيتي، انتظارات، مقاصد خاص و نظاير آنها نمي توانند و يا نمي خواهند، تفكرات، احساسات و نگرشهايشان را به درستي در پرسشنامه منعكس كنند؛ براي مثال، هنگام گزينش افراد براي يك شغل خاص، پذيرش افراد در يك موسسه آموزشي و ... احتمال بسياري وجود دارد كه آزمودنيها تصوير مطلوبي از خود ارائه دهند و يا در موقعيتهاي ديگري همچون تشخيص باليني مجرمين و بزهكاران، معافيت افراد مشمول از خدمت سربازي، آزمودنيها ممكن است، تصوير نامطلوبي از خود ارائه نمايند تا بدينوسيله احتمال تبرئه شدن و يا معافيت خود را افزايش دهند. به چنين سوگيريهايي در هنگام پاسخدهي به پرسشنامه ها، سبكهاي پاسخدهي ، اطلاق مي شود كه به صورتي ناخواسته و تا حدي غير قابل كنترل، باعث افزايش واريانس خطا در نمره مشاهده شده مي شوند و در نتيجه فرايند تفسير نتايج را با ابهام مواجه مي كنند .
سبكهاي پاسخدهي در بدو امر به حدي نگران كننده بود كه بسياري از پژوهشگران (براي مثال، ادواردز ، 1957، 1964؛ مسيك و جكسون ،1961 ) به اين نتيجه رسيدند، آنچه كه بوسيله پرسشنامه هاي شخصيت اندازه گيري مي شود، سبك پاسخ دادن آزمودنيها به پرسشنامه است و به همين دليل اعلام نمودند كه استفاده از پرسشنامه هاي شخصيت به عنوان يك ابزار تشخيصي بايد متوقف شود؛ البته پژوهشهاي بعدي از جمله ( رورر ، 1965 ؛ بلوك ، 1965 ) نشان دادند كه پژوهشهاي قبلي در نتيجه گيريهاي خود اغراق كرده اند؛ با وجود اين، ضروري است كه مقياسها و پرسشنامه هاي شخصيتي، روشهاي دروني جهت شناسايي منابع و حذف و يا كنترل اينگونه واريانسهاي نامربوط داشته باشند. به همين دليل اين مقاله در پي آن است تا پس از معرفي مهمترين سبكهاي پاسخدهي، شيوه هاي كنترل آنها را مورد بررسي قرار دهد.
به نام یزدان پاک