چند طرح اصلی جمع آوري داده براي مطالعه همتراز سازي
همتراز سازي آزمون یک اقدام مهم تجربی است. این عمل بین نمره هاي خام یا نمره
هاي مقیاس دردو یا بیشتر از دو فرم آزمون ارتباط برقرارمی کند: داده ها از چندین فرم
آزمون جمع آوري شده و سپس روش هاي مناسب همتراز سازي براي تبدیل نمرات اجرا می
شود. چندین روش براي همتراز نمودن نمرات در چند فرم آزمون وجوددارد هر یک از این
روشها بر روي طرح ویژه اي ازجمع آوري داده متمرکز هستند در اینجا تنها برروي سه طرح
اصلی بحث می شود.
به یک گروه آزمودنی Y و X طرح 1- طرح تک گروهی: در این طرح هر دو فرم
داده می شود. یک اشکال این طرح زمان زیادي است که براي اجرا نیاز دارد. وقتی افراد به
سوال هاي آزمون دوم پاسخ می دهند خستگی می تواند نقش مهمی در عملکرد آنها بازي کند
بنابر این بهترین کار این است که آزمون ها در دسته هاي مختلفی بر روي تعدادي ازآزمودنی
ها اجرا شود.
5
آزمون بر روي Y و X طرح 2- طرح گروه هاي تصادفی: در این طرح فرم هاي
نمونه هاي تصادفی متفاوتی از جامعه اجرا می شود. در امتحانات با مقیاس وسیع یکی از آزمون
یک آزمون جدید است ،Y آزمون قدیمی است و آزمون دیگر، مثلاً آزمون ،X ها مثلاً آزمون
که می خواهیم با آزمون قدیمی همتراز شودبررسی همتراز سازي در این موقعیت با استفاده
از طرح هاي 1 و 2 امکان پذیر نیست چرا که محتواي آزمون جدید قبل از موقع دردسترس
بوده است. طرح 3 این امکان را ندارد.
طرح 3- طرح آزمون لنگر 1
Y و X که از لحاظ عملکرد با آزمون هاي V در این طرح تمامی افراد به آزمون
برروي گروه دیگر اجرا V بر روي یک گروه و Y و X برابراست پاسخ می دهند آزمون هاي
می شود. ممکن است دو گروه به صورت غیر تصادفی با یکدیگر متفاوت باشند آزمون
و X آزمون لنگر نامیده می شود. این آزمون می تواند خرده آزمونی از فرم هاي ،V مشترك
می تواند یک V باشد که در این صورت به آن آزمون لنگر درونی 2 می گویند . آزمون Y
آزمون مستقل باشد که به آن آزمون لنگر بیرونی 3 گفته می شود.
به V می توانند بوسیله ي میانگین هاي مشترك یا آزمون لنگر Y و X آزمون هاي
یکدیگر مربوط شوند طرح 3 می تواند با دو گروه نمونه تصادفی نیز اجرا شود. برتري طرح
3 نسبت به طرح 2 این است که تفاوت هاي احتمالی بین دو گروه تصادفی پاسخ دهندگان می
تواند اصلاح شود و براي این اصلاح یک تصحیح آماري نیز پیشنهاد شده است. براي این تصحیح
1– Anchor test
2– Internal Anchor Test
3– External Anchor Test
6
را اندازه گیري کند اما هرچه Y و X سازه یکسانی مانند آزمون هاي V لازم نیست که آزمون
وجود داشته باشد تصحیح بهتري انجام می شود. Y و X و فرم هاي V همبستگی بالاتري بین
سوال هاي یک آزمون لنگردرونی باید نسبت به محتوا، غیر حساس باشند . همچنین
عملکرد مشابهی داشته باشند یعنی سوال ها ،Y و X سوال هاي مشترك باید در هر دو فرم
اجرا شده است ممکن Y مدت ها قبل از آزمون X باید مشابه عمل کنند. فرض کنید آزمون
اجرا شده دشوار به نظر Y قدیمی شده باشند و زمانی که آزمون X است سوال هاي آزمون

برسند چنین سوال هاي قدیمی به عنوان سوال هاي لنگر مناسب نیستند.

ارزشیابی نتایج همترازسازي

براي معادل سازي آزمون ها علاوه بر انتخاب طرح همترازسازي داشتن یک تعریف عملیاتی از همترازسازي

و انتخاب روش برآورد یک رابطه همترازسازي ضروري است بعد از همترازسازي نتایج آن باید ارزشیابی شوند

این نوع ارزشیابی از همترازسازي مستلزم تعیین و معرفی معیاري براي ارزشیابی و معادل سازي باشد (هریس و

. ( کراس 1993

برآورد خطاي تصادفی ،سازگاري نتایج همترازسازي با نتایج قبلی و بررسی تحقق شرایط همترازسازي

(تقارن، توانایی یکسان، برابري و ثبات ناپذیري جامعه) می توانند به عنوان پایه هاي براي تعریف و پرورش

معیار ارزشیابی همترازسازي مورد استفاده قرار گیرند.

براي مثال با استفاده از برآورد خطاي تصادفی و سازگاري نتایج همترازسازي با نتایج قبلی می توان حدود

نمره مورد انتظار براي آزمودنی ها را محاسبه نمود و ازمقایسه نمره کسب شده با حدود نمره مورد انتظار به

عنوان معیاري براي ارزشیابی همترازسازي استفاده نمود. بررسی یکسانی آمارتوزیع نمرات برآورد شده با توزیع

نمرات روي فرم پایه معیار دیگري براي ارزشیابی همترازسازي است.

با توجه به ویژگی همترازسازي نمرات مشاهده شده، نمره معادل شده هر آزمودنی صرف نظر از اینکه کدام

فرم را امتحان داده باشد باید نمره یکسانی باشد. پس اگر چند فرم یک آزمون به عنوان امتحان ورودي براي

داوطلبین یک موسسه آموزشی اجرا شود و زیر گروه هاي که فرم ها را امتحان می دهند یکسان باشند (انتخاب

تصادفی و حجم مساوي در گروه ها) در صورتیکه نوع فرم در نمره بدست آمده تاثیري نداشته باشد تعداد

پذیرفته شدگان از هر فرم آزمون باید به هم نزدیک باشند و این معیاري براي ارزشیابی نتایج از دیدگاه یک

موسسه آموزشی به شمار می رود.براي مطالعه بحث هاي بیشتر در زمینه ارزشیابی همترازسازي به کولن و برنان

1995 ) مراجعه شود. )

خانم دكتر اكبري