سنجش و اندازه گیری

کیفیت¬های مطلوب اندازه¬گیری اساساً دو نوع است. روش اندازه گیری باید اطلاعاتی به دست دهد که به تصمیم گیری مربوط باشد و این اطلاعات نیز باید دقیق باشد. میزان مربوط بودن روش اندازه گیری را درباره برخی تصمیم¬ها می توانیم به گونه نسبتاً مستقیم از طریق بررسی ماهیت تکالیفی که برای امتحان شونده معین شده است یا نوع فرآورده ای که باید تولید کند مشخص کنیم. شواهد مربوط به روش اندازه¬گیری نه فقط باید مربوط و مناسب بلکه لازم است دقیق و معرف نیز باشد.  البته هیچ اندازه¬ای دقیق نیست حتی اگر چیزی نظیر قد یا وزن را اندازه بگیریم اما لازم است مقدار پراش مورد انتظار در اندازه گیری و در نتیجه میزان اعتماد خود نسبت به نمره¬هایی که به دست می¬آوریم بدانیم. مربوط بودن و دقت روش اندازه¬گیری به دو اصطلاح روائی و اعتبار اندازه¬های ارتباط پیدا می¬کند. به طور کلی در همه پژوهش¬های تجربی یک امر بدیهی وجود دارد که ما نمی توانیم بدون داده¬های مناسب، نتایج مناسب به دست آوریم و داشتن داده¬های مناسب نیز به طور کلی مشروط بر آن است که روش¬های اندازه¬گیری 1) معتبر و 2) روا باشد. مقصود از یک وسیله روا آن است که وسیله مزبور واقعاً بتواند خصیصه مورد مطالعه را اندازه بگیرد و نه متغیر دیگری را. مقصود از یک وسیله اندازه گیری معتبر آن است که نتایج حاصل از آن دارای ثبات، هماهنگی، پایایی، قابلیت اعتماد و تکرار باشد. مقصود این است که اگر خصیصه¬ی مورد سنجش را تحت شرایط مشابه دو بار اندازه بگیریم، نتایج حاصل مشابه و قابل اعتماد باشد (هومن، 1377، صص. 11-9).