عصر كشاورزي با هدف تهيه و تامين غذا به وقوع پيوست و تقريبا سي هزار سال دوام داشت. عصر صنعت پس از آن شكل گرفت و مشكل ابزار و مواد را كه نياز آن زمان بود برطرف نمود، در حدود 500 سال دوام داشت و در بعضي از كشورها همچنان ادامه دارد. موج سوم مربوط به عصر اطلاعات است كه با حضور كامپيوتر معرفي شده و به سرعت در حال توسعه و گسترش است و حوزه ي فن آوري و اطلاعات را شديدا تحت تاثير خود قرار داده است، هدف اين عصر رفع نياز اطلاعاتي بشر است (تافلر، 1368).

زندگي بشر امروزي در عصر اطلاعات به سوي دنياي مجازي يا موج چهارم حركت مي كند. نقشي كه كامپيوتر در اين دوران دارد، غير قابل انكار است. كامپيوتر ها به قسمت جدايي ناپذير زندگي مدرن تبديل شده اند، درحالي كه زماني نه چندان دور جزء اشياء اسرارآميز[1] و ناشناخته به شمار مي رفتند كه تنها در دانشگاهها و مراكز دولتي ديده مي شدند و براي استفاده ا ز آنها مهندساني با مدرك دكتري لازم بود (بوچر[2]، 1995). سرعت پردازش داده هاي كامپيوتري حتي از آنچه قانون مور[3] (1965) تعيين كرده بود فراتر رفته است و كمتر از دو سال دو برابر مي شود. كامپيوتر سايه ي قدرتمندش را بر همه ي عرصه هاي زندگي مدرن تحميل كرده است. يكي از حوزه هايي كه تحت تاثير فن آوري جديد و بخصوص كامپيوتر قرار گرفته، حوزه ي آموزش است. از آنجايي كه آموزش و پرورش هر عصر با توجه به مختصات و نيازهاي آن دوره تغيير مي كند، در جامعه اطلاعاتي امروز، شاهد توسعه دانشگاههاي مجازي، آموزش الكترونيكي، تجارب الكترنيكي، شهرها و سرويس هاي الكترونيكي متنوعي هستيم كه در حال توسعه اند. اين تحولات به همراه توسعه ي سريع دانش كه از طريق اينترنت به سرعت در حال گسترش است، زمينه ي رسيدن بشر به دنياي سه بعدي يا موج چهارم را فراهم كرده است (جلالی، 1383). در اين عصر آموزش بيشتر به سمت آموزش از راه دور[4] حركت مي كند. آموزش از راه دور حوزه ي وسيعي است كه شامل يادگيري مبتني بر كامپيوتر[5]، يادگيري آنلاين[6] و يادگيري الكترونيك[7] مي شود (احمدی، 1382).

در هزاران سال گذشته انسانها دور هم جمع مي شدند تا بياموزند و دانش خود را به ديگران منتقل كنند، اما فن آوري اطلاعات در زمان حال همه ي اين احتياجات را حذف كرده است و بزودي هر انساني در هر نقطه از دنيا و در هر زماني مي تواند بياموزد. اين اتفاقات به دليل حضور يادگيري الكترونيك است. يادگيري الكترونيك فن آوري كامپيوتر و شبكه را در جهت آموزش به خدمت مي گيرد. اين نوع يادگيري به استفاده از اطلاعات و تكنولو‍‍‍‍ژي كامپيوتري در جهت ايجاد تجارب آموزشي اطلاق مي شود (هورتن[8]، 2006).

گراس [9]كه مبدع واژه ي يادگيري الكترونيكي است، براي آن شش نشانه درنظر مي گيرد. اين نوع از يادگيري با جديد ترين اطلاعات همراه است و توسط اينترنت صورت مي گيرد، فراگير محور است، دربرگيرنده ي مجموعه اي از روشهاي آموزشي-  نظير كلاسهاي مجازي، همكاري ديجيتالي و شبيه سازي و غيره-  است، مبتني بر يادگيري به وسيله تلاش و كوشش توسط خود فراگير با بهره گيري از تكنولوژي جديد است، قابليت انجام فرايندهاي اداري و مديريتي- نظير ثبت نام ، تدريس، اجرا و ارزشيابي و سنجش- را به وسيله كامپيوتر فراهم مي آورد (آرگریسون، 1383).

در يادگيري الكترونيك كامپيوتر بر تمام مراحل فرايند آموزش تاثير می گذارد. يكي از اركان يادگيري الكترونيك سنجش، اندازه گيري و ارزشيابي فراگيران است. همانند آموزش سنتي در آموزش الکترونیک نيز آزمون ابزار اندازه گيري است. آزمونهايي كه از طريق كامپيوتر اجرا مي شوند، آزمونهاي مبتني بر كامپيوتر[10] يا آزمونهاي كامپيوتري[11]  و فرايند سنجش، سنجش كامپيوتري[12] يا سنجش الكترونيك[13] ناميده مي شود. آزمونهاي مبتني بر كامپيوتر در سه شكل آزمونهاي ثابت چندگانه[14]، آزمونهاي انطباقی كامپيوتري12 و آزمونهاي چند مرحله اي13 اجرا مي شوند (لویکت14 ،2005).

اين آزمونها در سنجش گستره ي وسيعي از توانايي به بكار برده مي شوند و بنابراين مانند آزمونهاي سنتي براي تفسير نيازمند افراد متخصص مي باشند. انجمن روانشناسي آمريكا[15] (1986) جهت گيري هاي كلي آزمونهاي مبتني بر كامپيوتر و تفسير اين آزمونها را مشخص كرده است. معمولا اين آزمونها براي سنجش دانش، توانايي ها، مهارتها، شخصيت و نگرش ها بكار مي روند (واینر[16]، 2005).

[1]. Mysterious

[2]. Butcher                                                            

[3].  Moore,s Law    

[4]. Distance Learning                                                                           12. Computer- adaptive testing

[5]. Computer- based learning                                                               13. Multistage testing

[6] .learning  Online                                                                              14. Lucket

[7]. E- learning

[8]. Horton                                                                     

[9]. Grass                                                                          

[10]. Computer- based testing                                           

[11]. Computerized testing

[12]. Computer assessment

[13]. E-assessment

[14]. Multiple fixed testing

[15]. American Psychological Testing (APA)

[16]. Weiner